Ο ναζιστικός χαιρετισμός από τον Χίτλερ μέχρι τον Μιχαλολιάκο της Χ.Α

Ο ναζιστικός ή χιτλερικός  χαιρετισμός (Hitlergruß), ήταν η συνήθης χειρονομία χαιρετισμού  στη ναζιστική Γερμανία και την ναζιστική Ευρώπη.

Ο χαιρετισμός συνήθως συνοδευόταν με το  Heil Hitler, το Heil mein Führer («Χαίρε, ω αρχηγέ μου!»), ή το   Sieg Heil που σημαίνει «Χαίρε νίκη!».

Ο ιδιότυπος αυτός χαιρετισμός που επισημοποιήθηκε το 1930 από το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα ουσιαστικά σηματοδοτούσε την λατρεία και την υπακοή στην προσωπικότητα του Αδόλφου Χίτλερ και μερικά χρόνια αργότερα την πολεμική προσπάθεια για νέες κατακτήσεις. Ο χαιρετισμός ήταν υποχρεωτικός για τους πολίτες αλλά προαιρετικός  για το στρατιωτικό προσωπικό (η Wehrmacht είχε τον δικό της), όπου ο παραδοσιακός στρατιωτικός χαιρετισμός διατηρήθηκε μέχρι λίγο μετά την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ το 1944.

Η χρήση του ναζιστικού χαιρετισμού αποτελεί  σήμερα ποινικό αδίκημα στη Γερμανία, την Αυστρία, τις Κάτω Χώρες και την Τσεχική Δημοκρατία. Στην Ελλάδα μετά την δικτατορία Μεταξά αναβιώνει με την ίδρυση των εθνικιστικών νεολαίων της ΕΠΕΝ και της Χρυσής Αυγής στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και με την εμφάνιση των πρώτων skinheads στην χώρα το 1984 (Ν.Ο.Π.Ο Παναθηναϊκού).

ΟΙ skinheads στην Ακρόπολη το ’87 από φωτογραφικό ρεπορτάζ του περιοδικού Ταχυδρόμος.

Ο ναζιστικός χαιρετισμός, που ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής  προσπάθησε να νομιμοποιήσει και να απενοχοποιήσει  ουσιαστικά για πρώτη φορά από την ίδρυση της Χ.Α, στην συνείδηση των ψηφοφόρων του με το επικοινωνιακό εύρημα: »τα χέρια μπορεί να χαιρετούν έτσι αλλά είναι καθαρά χέρια, δεν κλέβουν!» έχει προϊστορία με αρκετές έριδες για την προέλευσή του.

Για να εκτελεστεί ο χαιρετισμός, αρκεί κάποιος να επεκτείνει το δεξί του χέρι  τουλάχιστον στο ύψος των ματιών  ώστε να είναι παράλληλος με το βραχίονα . Ο χαιρετισμός στην ναζιστική Γερμανία εκτελείτο και από απόσταση , ενώ αν κάποιος είχε μια φυσική αναπηρία στο δεξί του χέρι μπορούσε να χαιρετήσει με το  το αριστερό.

Ο Αδόλφος Χίτλερ και ο Χέρμαν Γκέρινγκ ήταν οι μοναδικοί ναζί που πρωτοχαιρέτησαν με αυτόν τον τρόπο σε ένα συλλαλητήριο του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος το 1928 στην Νυρεμβέργη.  Οι Γερμανοί ήθελαν να πιστεύουν ότι ο  χαιρετισμός βασίζεται σε ένα αρχαίο ρωμαϊκό έθιμο .  Ωστόσο κανένα ρωμαϊκό έργο τέχνης δεν υπάρχει μέχρι σήμερα που να απεικονίζει τον συγκεκριμένο χαιρετισμό.

Το 1784 ο ζωγράφος Jacques-Louis David απεικόνισε σε πίνακα του τον περίφημο όρκο του του Οράτιου,
Ο ζωγράφος αναφερόμενος στις  αξίες του Διαφωτισμού και στο κοινωνικό συμβόλαιο του Rousseau ζωγράφισε τρεις Ρωμάιους που αποτίουν ταυτόχρονα όρκο τιμής μπροστά στον πατέρα τους.

Jacques-Louis David- Οratio’s oath

Ο όρκος μεταξύ των 3 αδερφών μπορεί να μεταφραστεί ως μια πράξη της ισχύος εν τη ενώση των ανδρών , κάτι που παραπέμπει ευθέως  σε αναφορά για το κράτος.

Ο πίνακας του Jacques-Louis David αποτελεί  το σημείο εκκίνησης για τη χειρονομία που έγινε γνωστή ως Ρωμαϊκό Salute, δηλαδή χαιρετισμός.

Άλλες αναφορές στα τέλη του 19ου- αρχές του 20ου αιώνα σε θεατρικά έργα και ταινίες απεικονίζουν τον χαιρετισμό ως ένα αρχαίο ρωμαϊκό έθιμο. Στην ταινία του βωβού κινηματογράφου Cabiria (1914), του οποίου το σενάριο γράφτηκε από τον Ιταλό υπερεθνικιστή Gabriele d’Annunzio υιοθετήθηκε το στυλ του χαιρετισμού που απεικονίζεται στην ταινία ως ένα νεο-ιμπεριαλιστικό τελετουργικό.

Cabiria (1914)

Ο χαιρετισμός υιοθετήθηκε γρήγορα και από το ιταλικό φασιστικό κόμμα του Μπενίτο Μουσολίνι ενώ το 1926 επισημοποιήθηκε στην Γερμανία, με το Heil Hitler να γίνεται σχεδόν υποχρεωτικό.

Ωστόσο, κάποια μέλη του ναζιστικού κινήματος αμφισβήτησαν έντονα τη νομιμότητα του Ρωμαϊκού  χαιρετισμού, λέγοντας ότι προέρχεται από την φασιστική Ιταλία.

Οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να επινοήσουν ένα σενάριο για να νομιμοποιηθεί στην λαϊκή συνείδηση ο χαιρετισμός. Τον Ιούνιο του 1928 ,  ο Rudolf Hess δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο ο »φασιστικός χαιρετισμός» στο οποίο ισχυρίστηκε ότι η χειρονομία αυτή χρησιμοποιείται στη Γερμανία ήδη από το 1921, πριν οι ναζί να ακούσουν για τους φασίστες του Μουσολίνι.

Στο άρθρο του ο Ές αφού διαψεύδει την προέλευση του χαιρετισμού προσπαθεί στην συνέχεια να δικαιολογήσει την επιλογή του από το Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα λέγοντας ότι η προσαρμογή της χειρονομίας στα γερμανικά ακόμη και να έχει ιταλικές ρίζες  δεν είναι κακό και επειδή αρέσει θα πρέπει να διατηρηθεί.

Τη νύχτα της 3ης Ιανουαρίου 1942, ο Χίτλερ είπε για την προέλευση του ναζιστικού χαιρετισμού: » Έκανα το χαιρετισμό του Κόμματος καιρό μετά αφού ο Ντούτσε τον είχε ήδη εγκρίνει. Είχα διαβάσει την περιγραφή της συνεδρίασης της συνέλευσης του Worms , κατά τη διάρκεια της οποίας καταδικάστηκε και απαγορεύτηκε το έργο του Λούθηρου όμως εκείνος που ήδη είχε θέσει τις βάσεις της προτεσταντικής ηθικής  την χαιρέτησε με ενθουσιασμό προσπαθώντας να  δείξει ότι οι θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις δεν  πρέπει να αντιμετωπίζονται με τα όπλα, αλλά με ειρηνικές προθέσεις.»

Ο Χίτλερ τόνισε  για τον ναζιστικό χαιρετισμό, ότι τον πρωτοείδε στη Βρέμη το 1921, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να θεωρηθεί ως επιβίωση ενός αρχαίου εθίμου, το οποίο αρχικά σήμαινε: «Δείτε, δεν έχω όπλο στο χέρι μου!»

Ο  χαιρετισμός στο Κόμμα εισήχθη στην πρώτη συνεδρίασή του στη Βαϊμάρη. Το SS ταυτόχρονα  του έδωσαν ένα πιο στρατιωτικό- μιλιταριστικό στυλ που έγινε αργότερα ο φόβος και ο τρόμος όσων δεν χαιρετούσαν.

Μια ντιρεκτίβα στις 13 Ιουλίου 1933 από τον Υπουργό Εσωτερικών του Ράιχ Wilhelm Frick έκανε υποχρεωτική την χρήση του χιτλερικού χαιρετισμού για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους ενώ ακολούθησε  και μια διαταγή  που απαιτούσε, επίσης, τον χαιρετισμό κατά τη διάρκεια της  ανάκρουσης  του εθνικού ύμνου » Horst Wessel-Lied». Οι τρόφιμοι των φυλακών και οι Εβραίοι απαγορευόταν να χαιρετήσουν ναζιστικά ενώ μέχρι το το τέλος του 1934 είχαν συσταθεί ειδικά δικαστήρια για να τιμωρήσουν εκείνους που αρνούνταν να χαιρετίσουν. Οι παραβάτες αντιμετώπιζαν το ενδεχόμενο να σταλούν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και οι  αλλοδαποί διπλωματικοί και άλλοι υπάλληλοι που δεν χαιρετούσαν, ξυλοκοπούνταν.

Στα σχολεία της χιτλερικής Γερμανίας οι καθηγητές υποχρεούνταν να χαιρετούν ο ένας τον άλλο ακόμη και στα διαλείμματα  ενώ η χιτλερική νεολαία εκπαιδευόταν από το νηπιαγωγείο.

Η ναζιστική προπαγάνδα και ο χαιρετισμός χρησιμοποιήθηκε ακόμη και σε κλασικά παραμύθια,  όπως η  Ωραία Κοιμωμένη.

Σήμερα ο χιτλερικός χαιρετισμός έχει υιοθετηθεί με νοσταλγία για τον δημιουργό του από όλα σχεδόν τα ναζιστικού τύπου κινήματα σε Ευρώπη και Αμερική. Όμως με την δημόσια δήλωση του αρχηγού της Χρυσής Αυγής Νίκου Μιχαλολιάκου, επιχειρείται μια πρωτοφανής προσπάθεια νομιμοποίησης του χιτλερικού χαιρετισμού με το πρόσχημα ότι η χειρονομία προέρχεται από χέρια καθαρά που δεν κλέβουν.

Από τον θόρυβο που προκάλεσαν οι δηλώσεις Μιχαλολιάκου η Χρυσή Αυγή υποχρεώθηκε σε αναδίπλωση και με συμπληρωματική της δήλωση διευκρίνισε ότι ο χαιρετισμός δεν έχει σχέση με τους ναζιστές αλλά με το κίνημα Μεταξά.

Αυτό που ξεχνάει είναι ότι και οι Έλληνες εθνικιστές υιοθέτησαν την χειρονομία από τους χιτλερικούς.